PROJEKAT REKONSTRUKCIJE PRUGE VRBNICA-BAR
Željeznička pruga Vrbnica-Bar predstavlja dio međunarodne željezničke pruge Beograd - Bar, koji Luku Bar i Crnu Goru povezuje sa zemljama Zapadnog Balkana i Srednje Evrope. U mreži pruga Jugoistočne Evrope (SEETO sveobuhvatna mreža) prepoznata je kao ruta 4.
Otvaranje pruge Bar - Vrbnica 70-tih godina je bio najveći poduhvat izgradnje pruga u Evropi u to vrijeme. Što se tiče održavanja,ona je među najskupljim i najsloženijim u Evropi. Ruta 4: (Beograd) –Vrbnica –Bar pruga je jednog kolosjeka za mješoviti prevoz. Građena je u periodu od 1952.do 1976.godine u fazama.
Ukupna dužina iznosi 454,8km, od čega je 167,1km u Crnoj Gori i 287,4km u Srbiji. Ovo je jedinstvena željeznička pruga u Evropi koja se sa 12 metara iznad nivoa mora u Baru penje na više od 1000 metara u Kolašinu. Najveći uspon je na dionici Bijelo Polje-Podgorica i iznosi 25%.
Svaki četvrti kilometar pruge prolazi kroz tunele. Pruga je u cjelosti elektrificirana monofaznim 25 kV,50Hz sistemom. Projektovana brzina iznosi 80-120km/h, međutim maksimalna brzina nije postignuta na nijednom dijelu pruge.
Ozbiljan problem predstavljaju nestabilne kosine i tuneli, kao i česti prekidi na kontaktnoj mreži. Zbog svih ovih prepreka u pojedinim dionicama se smanjuje i protok pruge. Mnogi elementi pruge su sada pri kraju svog ekonomskog života, zbog čega je veoma važno da se blagovremeno planiraju projekti i obezbjeđivanje novca za njihovu rekonstrukciju, čija primjena treba da ima pozitivan uticaj na opšte stanje željezničke infrastrukture.
Odobrena kreditna sredstva međunarodnih finansijskih institucija EBRD i EIB i sredstava IPA i WBIF fondova namijenjena su za rekonstrukciju i modernizaciju pomenutog željezničkog pravca u cilju povećanja nivoa bezbjednosti i sigurnosti odvijanja željezničkog saobraćaja i potpunog ispunjenja zahtjeva interoperabilnosti na remontovanim dionicama, povećanje brzine kretanja vozova a ujedno i smanjenje vremena prevoza putnika i tereta, podizanje konkurentnosti same pruge u odnosu na ostale konkurentne željezničke pravce i ostale vidove saobraćaja, kao i valorizaciju kapaciteta Luke Bar.
U proteklih 10 godina na željezničkoj pruzi Vrbnica – Bar realizovano je oko 70 miliona EUR dobijenih iz međunarodnih finansijskih i donatorskih institucija, odnosno, remontovano je oko 40 % gornjeg stroja pruge i dalje postoji prostor za dalje unapređenje stanja na pruzi u narednom periodu.
PROJEKAT REKONSTRUKCIJE I ELEKTRIFIKACIJE PRUGE NIKŠIĆ-PODGORICA
Na osnovu Studije opravdanosti, urađene tehničke dokumentacije, sprovedenih tenderskih procedura i zaključenih ugovora o izvođenju i kreditnom aranžmanu,
poslije 41 godinu eksploatacije, bez značajnih ulaganja u njeno održavanje, sa rekonstrukcijom pruge Nikšić-Podgorica, započelo se 03. 05. 2006. godine.
Remontovana i elektrificirana pruga za čiju je realizaciju uloženo oko 70 miliona eura iz sredstava Češke Exportne banke i Evropske Banke za obnovu i razvoj (EBRD), puštena je u saobraćaj, 1. oktobra 2012. godine.
Podsjećanja radi, od otvaranja pruge 12. jula 1948. godine, do početka njenog nije bilo većih ulaganja u rekonstrukciju, što je dovelo do smanjenja propusne i prevozne moći pruge,
zbog čega je 2003. godine ukinut putnički saobraćaj i smanjen teretni.
Iako je izgradjena daleke 1948. za prugu Nikšić–Podgorica, nakon rekonstrukcije, se slobodno može reći da je nova, zbog propusne moći, savremenog načina upravljanja, brzine kretanja vozova, kao i manipulacije vozovima.
Dužina pruge je 66,3 kilometra, odnosno 56,6 kilometara otvorene pruge i 9,7 kilometara staničnih kolosijeka, od čega je 34,5 kilometara brdskim terenom od Nikšića do Danilovgrada,
a 22,10 kilometara ravničarskim terenom od Danilovgrada do Podgorice. Na pruzi je 12 tunela dužine 3,44 kilometra i 9 mostova (osam betonskih i deveti čelični most Ostrog), kao i 45 propusta ispod pruge.
Nova, odnosno remontovana pruga ima veću propusnu moć, tj. brzinu kretanja vozova. Putni prelazi su uradjeni sa najsavremenijom opremom, zbog čega je nivo sigurnosti i bezbjednosti podignut na najveći stepen.
Upravljanje i regulisanje saobraćaja vršiće se jednim od najsavremenijih načina upravljanja - telekomandom,
koja podrazumijevaupravljanje iz dispečerskog centra zajedno sa kontrolnim punktovima, što znači da će se sa centralnog mjesta regulisati signalizacija i pravac kretanja. Sve ovo utiče na vrijeme putovanja,
komfor i bezbjednost usluge koju pruža željeznički saobraćaj. Voz će se kretati prosječnom brzinom od preko 80 km/h i za 50 minuta će prelaziti rastojanje od Nikšića do Podgorice.
Efekti uradjenog remonta pruge Podgorica-Nikšić, očekuju se kroz ponovno uspostavljanje putničkog saobraćaja, kao i mogućnosti saobraćanja teretnih vozova u dnevnom režimu i povećane prosječne brzine sa 30km/h na 80 km/h,
čime se postiže veća produktivnost kompanija koje koriste usluge željezničkog saobraćaja, kao i putničkog i teretnog operatera.
Pruga Podgorica državna granica sa Albanijom je dio međunarodne pruge Podgorica - Skadar,
izgrađena je 1984. godine, dužine 24,7 km. Prugom saobraćaju samo teretni vozovi.
U strateškim dokumentima i planovima ulaganja u infrastrukturu, predvidjeli smo i projekat rekonstrukcije i elekrifikacije pruge Podgorica-državna granica Albanija.
Projekat rekonstrukcije i elektrifikacije pruge je krajem 2015. godine, usvojila Nacionalna investiciona komisija Crne Gore za podršku u finansiranju,
i nalazi se na jedinstvenoj listi prioritetnih infrastrukturnih projekata.
Projekat je kandidovan kroz XIX poziv zapadnobalkanskog investicijskog okvira za podršku u finansiranju izrade projektne dokumentacije.
Na magistaralnoj pruzi Beograd – Bar, ruta 4 (dio kroz Crnu Goru) remontovano je 45 % gornjeg stroja pruge i otvoreno je više gradilišta, tako da bi povezivanje sa rutom 2 (koridor prema Albaniji) imao za cilj unapređenje postojećeg stanja,
jačanje saradnje dvije Države, protok roba i putnika.
Jedan dio željezničke mreže u Albaniji povezuje luku Drač i aerodrom u Tirani, sa rutom 2 (dio kroz Crnu Goru),
pa bi razvoj koridora prema Albaniji dao dovoljno snažan podsticaj razvoju privrednih aktivnosti, efikasnijem funkcionisanju aeroderoma,
i većem korišćenju kapaciteta luke Bar, odnosno sveukupnom ostvarivanju bolje infrastrukturne povezanosti dvije Države za tranzitni saobraćaj.
Imajući u vidu da za rekonstrukciju željezničke pruge Podgorica – Tuzi, ne postoji nikakva Studija, niti Glavni projekat,
za ovu prugu paušalna je procjena da za 25 km pruge treba obezbijediti 35 miliona EUR.
Investicija podrazumijeva izradu: Glavnog projekta rekonstrukcije i elektrifikacije pruge, reviziju Glavnog projekta, izvođenje radova, vršenje nadzora nad radovima, tehnički prijem izvedenih radova.